Istnieje pewna szczególna kategoria rowerów, które z czasem stają się legendarne: obrastają w ciekawe historie i stają się nazwą domową (np. rowery Ural). Tak właśnie było z produktami Zakładu Rowerowego w Penzie. Rower Sura jest znany wielu rowerzystom od czasów Związku Radzieckiego – trudno znaleźć rodzinę, która nie miałaby tego roweru.
Dziś zrobimy krótką wycieczkę w głąb historii i dowiemy się, dlaczego rower Sura był tak popularny w pewnym okresie i na czym polegała wyjątkowość ówczesnego dwukołowego środka transportu.
Historia rowerów Sura
Zakład Rowerowy Penza (inna nazwa – Zakład Rowerowy Frunze lub „ZIF”) jest jednym z najstarszych przedsiębiorstw w Rosji. Pierwsza partia rowerów Sura zjechała z linii montażowej w sierpniu 1928 roku. Trzeba powiedzieć, że w tamtym czasie rowery z Penzy były mniej estetyczne w porównaniu np. z egzemplarzami z Charkowa czy Rygi. Były to jednak maszyny bardziej niezawodne i wytrzymałe.
Oczywiście lata Wielkiej Wojny Ojczyźnianej wpłynęły na specjalizację zakładu. W 1935 roku powstała produkcja mechanizmów zegarowych i gramofonów. Nie trzeba dodawać, że podczas II wojny światowej głównym produktem zakładów w Penzie była amunicja. W 1945 roku „ZIF” otrzymał najwyższe odznaczenie państwowe za osiągnięcia w produkcji.
Wojna minęła, a zakład Penza ponownie obrał kurs na produkcję niezawodnych rowerów. I tak w 1946 roku wyprodukowano kilka tysięcy dwukołowców oraz 4,5 tysiąca ciągnikowych siewników. Ponadto przedsiębiorstwo zdołało nawet wspomóc zakłady Belinskselmash w produkcji sadzarek do ziemniaków.
Od lat 70. PVZ zaczął się dynamicznie rozwijać w produkcji pojazdów dwukołowych. Wtedy też uruchomiono produkcję wielobiegowych męskich i damskich modeli Sura-5, Sura-6, Sura-9, Virazh, Diana, Prima, Temp itp. Produkty zakładu wielokrotnie zdobywały ówczesne prestiżowe nagrody.
Obecnie po zakładzie w Penzie pozostały jedynie karty historii. W 2017 roku samorząd wojewódzki kupił maszyny po dawnym ZIF, aby przywrócić produkcję. W czerwcu 2020 roku na terenie firmy wybuchł pożar. Można mieć tylko nadzieję, że znajdą się inicjatorzy i inwestorzy, którzy będą w stanie przywrócić produkcję krajowych rowerów.
Osobliwości
W pewnym okresie Zakład Rowerowy Penza produkował 7 modeli rowerów męskich i damskich, 2 modele młodzieżowe, rowery dziecięce i rowery składane. Gama modelowa obejmowała również rower cargo, który w razie potrzeby „łatwym ruchem ręki” przekształcany był w rower szosowy.
Ramy i widelce do rowerów Sura były produkowane w Rosji – pozostałe elementy do montażu pochodziły z Chin. W rzeczywistości fabryka w Penzie produkowała najzwyklejsze rowery bez żadnych wyjątkowych cech, przeznaczone dla najzwyklejszego obywatela Związku Radzieckiego. Średni koszt modelu miejskiego w dzisiejszych pieniądzach wynosi 2-4 tysiące rubli.
Swoją drogą, nawet najnowsze rowery produkowane przez fabrykę miały rarytasowy design w duchu ZSRR. Nie miały hamulców tarczowych ani obręczowych – mechanizmem był hamulec nożny. Prawie wszystkie modele były wyposażone w pojemny bagażnik. Konstrukcje ramy, siodła i kierownicy niewiele różniły się od tych produkowanych w czasach powojennych. Średnica kół była standardem we wszystkich rowerach dla dorosłych – jedynie modele dla nastolatków posiadały nieco mniejsze obręcze.
Okazuje się, że Sura to najczęściej spotykany rower i niezawodna jednostka, która będzie dobra zarówno dla dorosłych, jak i dla młodzieży. Co warte podkreślenia, w 2014 roku Russian Post kupił z fabryki ponad 150 dwukołowców dla swoich pracowników. Rowery otrzymali listonosze pracujący na peryferiach, którzy mieli problemy z komunikacją miejską.
Popularne modele
Jak wspomniano wyżej, Fabryka Rowerów w Penzie nie mogła pochwalić się szeroką gamą modeli – w sumie było około 11 modeli Sura, a kilka pod inną nazwą. Oto kilka modeli, które, całkiem możliwe, były używane przez niektórych z twoich krewnych, i nakreślmy ich główne cechy:
Sura 112-541 Pollada
- Sura 112-541 Pollada. Jest to damski model miejski, nie wyróżniający się niczym szczególnym. Rower był dobry jak na swoją cenę. Zasadniczo, cechą wyróżniającą wszystkie produkty PVZ bezpośrednio jest przystępność cenowa. Prosto z fabryki można było kupić taki rower za 3.200 rubli. Teraz, patrząc na współczesne rowery karbonowe, można się tylko zastanawiać, jak wątli radzieccy kolarze byli w stanie podnieść ten mega rower – Sura 112-541 Pollada ważyła ponad 17 kg. I nic dziwnego, bo rower miał stalową ramę i masywny hamulec nożny. Jednak cieszył się on popytem w dużej mierze dlatego, że był niezawodny i trwały.
- Sura Vector. Model ten wyróżniał produkty PVZ na tle innych fabryk. Był to trójkołowy rower towarowy o ładowności ponad 150 kg. Jednostka nie cieszyła się dużym popytem, ale stała się bardzo przydatnym nabytkiem dla pewnej kategorii obywateli i przedstawicieli niektórych zawodów. Posiadał niezawodne hamulce V-brake na przednich hamulcach. Ważył ponad 20 kg w stanie suchym. I można było kupić tę jednostkę za 11 tysięcy rubli.
- Sura Classic. Najzwyklejszy rower z 28-calowymi kołami. Fabryka rowerów w Penza produkowała ten model w dwóch wariantach: dla kobiet i dla mężczyzn. Można kupić taki rower za 2500 rubli. Taki rower waży ponad 17 kg, co dla współczesnego rowerzysty wydaje się dziwne.
Jak widać, w produkcji PVZ nie było żadnych unikalnych technologii. Przedsiębiorstwo produkowało najzwyklejsze rowery – jednak jak na ówczesną branżę całkiem logiczne.
Porady dotyczące wyboru
Dziś PVZ jest bankrutem. W 2017 roku, z inicjatywy gubernatora regionu Penza, zakupiono wyposażenie zakładu w celu przywrócenia produkcji pojazdów dwukołowych. Na tym jednak skończyły się przedsiębiorcze pomysły. Nie trzeba być wielkim ekspertem, żeby zrozumieć: jeśli maszyny w PVZ nadal będą produkowały 17-kilogramowe rowery, to nie będzie zbyt dużego pożytku z tych produktów.
Mimo to są osoby, które jeszcze dziś chcą kupić rower Sura. Ktoś potrzebuje roweru rarytasu, aby rozebrać go na części customowe modele, komuś po prostu bliska jest historia zakładu – w każdym razie szukajcie roweru, najprawdopodobniej, na pchlich targach lub na wsiach, gdzie jakiś dziadek pieczołowicie trzyma w garażu stary egzemplarz.
Co do wyboru, to nie ma konkretnych kryteriów. Najważniejsze, aby rower był w mniej lub bardziej reprezentacyjnej formie i w dobrym stanie. Dotyczy to transportu z demontażu. Jeśli potrzebujemy roweru w konkretnym celu (do domku, do pracy czy na wieczorną przejażdżkę po parku), warto zwrócić uwagę na bardziej niezawodne, lekkie i niedrogie rowery – na przykład produkty innego krajowego producenta Nordway.
Wniosek
Rowery Sura – to bezpretensjonalne i całkiem solidne dzieło rodzimego producenta. Na takim rowerze nie boi się i jeździć po polu, i chodzić do lasu na grzyby. Szkoda, że historia tak dużego i ważnego dla kraju zakładu odeszła w niepamięć. Chociaż… całkiem możliwe, że rowery Penza wrócą w przyszłości do rodzin, które lubią aktywnie spędzać czas i preferują ekologiczny transport.
